ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Το
Σούνιο είναι ένας οικισμός του Νομού Ξάνθης και βρίσκεται στα γεωγραφικά όρια
των Νομών Ξάνθης και Ροδόπης. Απέχει 15 χιλιόμετρα από την
Ξάνθη, 30 από την Κομοτηνή και 10 από τον Ίασμο. Ανήκει στο νέο Καλλικρατικό
Δήμο Αβδήρων (πρώην Βιστωνίδος). Από το 1952 μέχρι το 1998 είχε δική του
κοινότητα με Πρόεδρο και Κοινοτικό Συμβούλιο. Από ιδρύσεως του οικισμού και
μέχρι το 1951 ανήκε στην Κοινότητα Πολυσίτου. Σήμερα ο οικισμός έχει 1005
μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011).
Οι
περισσότεροι κάτοικοι του Σουνίου, το
νέο αυτό προσφυγικό χωριό που δημιουργήθηκε το 1922 – 1923, καταγόταν από το
χωριό Παρθένι ή Παρθενοχώρι ή τουρκιστί Κίζκαπαν της Κεσσάνης καθώς και από τη
Μικρά Ασία την περιοχή της Προύσας από το χωριό Γιαϊλατζίκ, όπως οι οικογένειες
Παπάζογλου. Μια μόνο οικογένεια από το χωριό Γκιολτζίκ ή Λιμνίσκη εγκαταστάθηκε
στο Σούνιο. Ήταν αυτή του παπά Αντώνη Ταβλαρίδη, η οποία είχε καταγωγή από την
περιοχή της Περιστάσεως της Νότιας Ανατολικής Θράκης. Ο ιερέας με την
οικογένεια του περιπλανήθηκε αρκετά στη Βόρεια Ελλάδα ώσπου τελικά
εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Σούνιο, όπου και πέθανε το 1943. Αργότερα
εγκαταστάθηκαν στο Σούνιο κάποιες οικογένειες Σαρακατσάνων, οι οικογένειες
Λαβτζή.
Στο
Σούνιο αποκαλούμενο Τουρκιστί «Σουνετζίκιοϊ», δηλαδή χωριό όπου υπήρχαν αρκετοί
«μάστορες» που έκαναν σουνέτ = περιτομή, υπήρχαν εντόπιοι Τούρκοι στον επάνω
μαχαλά (στην πλαγιά του βουνού) πολύ πριν το 1922. Κάποιες οικογένειες
μουσουλμάνων κατοικούσαν νότια του σημερινού χωριού στο λεγόμενο Σπανότοπο,
όνομα το οποίο διατηρείται μέχρι και σήμερα. Υπάρχει άλλωστε, αν και κλειστό,
το Δημοτικό Σχολείο Σπανοτόπου. Το μέρος ανάμεσα στο Σπανότοπο και το
Σουνετζίκιοϊ ήταν ακατοίκητο και γεμάτο από πουρνάρια, δέντρα και 3-4 χείμαρρους
που κατέβαζαν νερά από το βουνό. Στην τοποθεσία αυτή εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι
Θρακιώτες Έλληνες το 1922 και μάλιστα επάνω στο δρόμο δημιουργήθηκε το Σχολείο
και η Εκκλησία, η οποία αφιερώθηκε εξ αρχής στον Άγιο Αθανάσιο, πολιούχο του
Παρθενοχωρίου (kizkapan)
και πλέον του νέου οικισμού του Σουνίου. Ας αναφέρουμε όμως κάποια στοιχεία για
το οικοδόμημα. Ο ναός στη τελευταία του μορφή θεμελιώθηκε το 1955 από τον
Μητροπολίτη κ.κ. Αντώνιο Κλαουδάτο και επί προεδρίας Δημητρίου Μελισσά παρουσία
της Βασίλισσας Φρειδερίκης η οποία επισκέφτηκε τον οικισμό και έδωσε χρήματα
τόσο για την ανοικοδόμηση του όσο και για άλλες δραστηριότητες του σχολείου. Ο
ναός είναι τρίκλητη βασιλική όπως ο Άγιος Δημήτριος Θεσσαλονίκης. Αυτό που τον
κάνει ιδιαίτερο και τον ξεχωρίζει από τις εκκλησίες των περισσότερων χωριών της
περιοχής είναι τα δυο του καμπαναριά, τα δύο αναλόγια αλλά και το χτιστό τέμπλο
του.
Το όνομα του πολιούχου διατηρήθηκε μέχρι το 1976 όποτε ο Μητροπολίτης
Αντώνιος Κλαουδάτος το άλλαξε και αφιέρωσε το Ναό στον Απόστολο Θωμά. Μπορεί
κανείς να διακρίνει την εικόνα του Αγίου Αθανασίου η οποία βρίσκεται ακόμη στην
μπροστινή εξωτερική όψη του ναού από το 1956. Έτσι από το 1976 και μετά ο ναός εορτάζει την πρώτη Κυριακή
μετά το Πάσχα, την Κυριακή του Αντίπασχα ή του Θωμά. Είναι αφιερωμένη στον
Απόστολο Θωμά και πανηγυρίζει το γεγονός της Ψηλαφήσεως.
Πρώτος
Ιερέας του χωριού φαίνεται να ήταν κάποιος παπά Δημήτρης ο οποίος καταγόταν από
τη Ραιδεστό για τον οποίο δεν έχουμε κανένα στοιχείο. Επίσημα όμως το 1925 ανέλαβε εφημέριος του χωριού ο παπά
Βασίλης Κωνσταντινίδης, ο παππούς της Μερσίνας Ταβλαρίδου – Παπαβασιλείου, ο
οποίος καταγόταν από το Παρθενοχώρι και εφημέρευσε για λίγο στο Καβάκι στους
Ταξιάρχες στην παλιά πόλη της Ξάνθης. Πέθανε το 1930. Κατόπιν ήρθε στο Σούνιο ο
παπά Αντώνης Ταβλαρίδης μέχρι το θάνατό του το 1943. Κατά τα έτη 1943 έως και
1950 οι ανάγκες της ενορίας καλύπτονταν από διάφορους ιερείς της Μητροπόλεως χωρίς όμως να υπάρχει κάποιος μόνιμος ιερέας
στο χωριό. Ένας λόγος ήταν ότι δεν υπήρχε σπίτι για τον παπά και έτσι οι
περισσότεροι δεν επιθυμούσαν να έρθουν. Από την άλλη η περίοδος ήταν δύσκολη με
τον εμφύλιο πόλεμο και το αντάρτικο και επιπλέον υπήρχε έλλειψη ιερέων στην
περιοχή. Άλλωστε είναι γνωστό ότι πολλοί ιερείς στο Νομό μας είχαν καταγωγή από
την Πελοπόννησο, όπως ο παπά Δημήτρης Γεωργακόπουλος, ο παπά Παύλος Παυλίδης, ο
παπά Απόστολος Καραχάλιος κ.α. Το 1951 έως το 1952 εφημέριος του Ναού ανέλαβε ο
παπά Αλέξανδρος Αλεξανδρίδης ο οποίος μετά την ανταλλαγή έμενε στον Πολύσιτο
και για τον οποίο μόνο καλά λόγια είχαν να που οι χωριανοί. Για τα επόμενα δύο
χρόνια 1953 – 1954 ακολούθησε ο Θεοδόσιος Θυμικιώτης και κατόπιν για τα έτη
1954 – 1957 ο παπά Βασίλης Φυτόπουλος, αυτός ο μεγάλος πόντιος εκ Τραπεζούντος.
Χειροτονήθηκε από τον Μητροπολίτη Αντώνιο Κλαουδάτο το 1954 και ανέλαβε ως
πρώτη ενορία της ιερατικής του πορείας τον οικισμό του Σουνίου. Υπήρξε μεγάλη
φυσιογνωμία για τη Μητρόπολη Ξάνθης, διέπρεψε ως κληρικός για χρόνια στην
ενορία των 12 Αποστόλων Ξάνθης αλλά και ως Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της
Μητροπόλεως δίπλα στον Μητροπολίτη Αντώνιο. Το 1999 εξέδωσε πόνημα με τίτλο :
«Τα Δεινοπαθήματα των προγόνων μου στον Πόντο», όπου αναφέρει σε δύο σημεία για
την πρώτη του ενορία, το Σούνιο. Το 1958 τον διαδέχεται ο παπά Γιάννης
Καναργιέλης από τον Πολύσιτο μέχρι το 1959, οπότε αναλαμβάνει ο Πελοποννήσιος
παπά Απόστολος Καραχάλιος μέχρι το 1970. Ο Παπαπόστολος ξεκίνησε να χτίζει το
νέο Ναό ζητώντας χρήματα από τον κόσμο χωρίς δισταγμό και ντροπή. Ο ναός με τη
σημερινή του μορφή θεμελιώθηκε το 1955 από τη Βασίλισσα Φρειδερίκη, η οποία
επισκέφτηκε το Σούνιο και έδωσε χρήματα για την ανέγερση του και επί προεδρίας
Δημητρίου Μελισσά. Το 1971 ήρθε για λίγο στο χωριό ο παπά Αναστάσης Σαπουνίδης
καθώς και ο παπά Δήμος Παπαναγιώτου. Το 1972 και μέχρι το 1974 εφημέρευσε στο
ναό ο παπά Παύλος Παυλίδης ενώ το 1974 και 1975 ο παπά Νικόλας Γαλάνης. Ο παπά
Παύλος επέστρεψε στο Σούνιο και πάλι για μια μόνο χρονιά το 1975 μέχρι να
αναλάβει τελικά ο παπά Απόστολος Τσακαλάκης από τα Πηγάδια για τα έτη 1975 –
1980 και πάλι το 1983 έως το 1990. Το κενό μεταξύ του 1981 και 1982 κάλυψε ο
παπά Αναστάσης Παρασχαράκης. Πέθανε στο Άβατο Ξάνθης το 2008. Το 1990 ήρθε στο
Σούνιο ο παπά Παράσχος Γκαβάκης από τη Συδινή Ξάνθης, ο οποίος εφημερεύει μέχρι
και σήμερα. Ως πρώτη προτεραιότητα του τότε νέου εκκλησιαστικού συμβουλίου ήταν
η ανακαίνιση του Ναού αντικαθιστώντας αρκετά παλιά έπιπλα, στασίδια κ.τ.λ.
καθώς και ο εξωραϊσμός του προαυλίου και πολύ αργότερα η αγιογράφηση του Ναού η
οποία άρχισε το 2003 και βρίσκεται σε εξέλιξη. Η επέκταση της μπροστινής όψης
του νάρθηκα είναι έργο των τελευταίων ετών (2008).
Το ιερό αναλόγιο του ναού υπηρετήθηκε για
αρκετά χρόνια από τον μπάρμπα-Θανάση Ταβλαρίδη και αργότερα από το γιο του
Αντώνη Ταβλαρίδη μέχρι το 2003. Από τότε Πρωτοψάλτης του Ναού είναι ο
Παναγιώτης Κολοβός. Για αρκετό διάστημα κάπου στη δεκαετία του 1980 ψάλτης του
ναού ήταν και ο Θεόδωρος Τσομπανίδης από τον Πολύσιτο. Βοηθοί στο θεάρεστο αυτό
έργο από το 1950 μέχρι και σήμερα υπήρξαν οι : ο Παναγιώτης Χατζηιωάννου, ο
Γεώργιος Χατζηβασιλάκης, τέως γραμματέας της κοινότητας Σουνίου, ο οποίος ήρθε
από τους Αντιφιλίππους Καβάλας το 1956 και συνεχίζει να υπηρετεί το αναλόγιο
εδώ και δεκαετίες πάντα αφιλοκερδώς.
Περιστασιακά το αναλόγιο υπηρετείται από το Σταύρο Γκαβάκη, τη Μαρία Θεοδωρίδου
τον Τριαντάφυλλο Ταβλαρίδη, τον Παύλο Καρατζουβάλη και τον Λεωνίδα Βλασακούδη. Να
πούμε ότι κάνεις από το χωριό δεν έγινε παπάς, αλλά υπάρχει μια μικρή παράδοση
στους ψάλτες. Αξίζει να αναφέρουμε ότι τη δεκαετία του 1990 ασχολήθηκαν πολλά
παιδιά με τη Βυζαντινή μουσική. Μάλιστα τη Μεγάλη Εβδομάδα και τα δύο αναλόγια
της Εκκλησίας ήταν γεμάτα από πολλούς βοηθούς, όπως Θόδωρος Θεοδωρίδης, ο Τριαντάφυλλος
Ταβλαρίδης, ο Τριαντάφυλλος Παπαβασιλείου, ο Θανάσης Αλβανίδης (όλα δισέγγονα
παπάδων), ο Στράτος Τζεμπραϊλίδης, ο Άγγελος Γαβριηλίδης κ.α.
Επίτροποι οι οποίοι προσέφεραν για αρκετά χρόνια τις υπηρεσίες τους στην
ενορία ήταν ο Παναγιώτης Κεχαγιάς, ο Παναγιώτης Σάββογλου, ο Στέφανος Ψάλτης, ο
Νίκος Κιγιτζής κ.α. Αυτοί όμως που παραμένουν στη θέση τους σχεδόν δύο δεκαετίες
είναι ο Γιώργος Θεοδωρίδης και ο Μαυρωδής Παπαδόπουλος, εκ των οποίων ο
τελευταίος παρέδωσε πρόσφατα τη σκυτάλη στο γιο του Χαράλαμπο Παπαδόπουλο
ανανεώνοντας έτσι το εκκλησιαστικό συμβούλιο.
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΙΕΡΑΤΕΥΣΑΝΤΩΝ
ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΙΑ ΣΟΥΝΙΟΥ ΑΠΟ ΙΔΡΥΣΕΩΣ ΤΗΣ
α/α
|
Ονοματεπώνυμο
Ιερέως
|
Περίοδος
εφημερίας
|
1
|
Παπά ΔΗΜΗΤΡΗΣ εκ
Ραιδεστού Αν. Θράκης
|
1923 - 1924
|
2
|
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
εκ Παρθενοχωρίου
(κιζκαπαν) Αν. Θράκης
|
1925-1930
|
3
|
ΑΝΤΩΝΙΟΣ
ΤΑΒΛΑΡΙΔΗΣ εκ Λιμνίσκης (Γκιολτζικ) Αν. Θράκης
|
1930-1943
|
4
|
ΚΕΝΗ – (Οι
ανάγκες καλύπτοντο από ιερείς της Μητροπόλεως)
|
1943-1950
|
5
|
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ από την Αν. Θράκη εγκατασταθείς στον Πολύσιτο
|
1951-1952
|
6
|
ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ
ΘΥΜΙΚΙΩΤΗΣ
|
1953-1954
|
7
|
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
ΦΥΤΟΠΟΥΛΟΣ
|
1954-1957
|
8
|
ΙΩΑΝΝΗΣ
ΚΑΝΑΡΓΕΛΗΣ από την Αν. Θράκη
εγκατασταθείς στον Πολύσιτο
|
1958-1959
|
10
|
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ από την Ηλεία
|
1959-1970
|
11
|
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΑΠΟΥΝΙΔΗΣ
|
1971
|
12
|
ΔΗΜΟΣ
ΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ
|
1971
|
13
|
ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΥΛΙΔΗΣ
|
1972-1974
|
14
|
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ
|
1974-1975
|
15
|
ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΥΛΙΔΗΣ
|
1975
|
16
|
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
ΤΣΑΚΑΛΑΚΗΣ από τα Πηγάδια
|
1975-1980
|
17
|
ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ
ΠΑΡΑΣΧΑΡΑΚΗΣ από το Άβατο
|
1981-1982
|
18
|
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΤΣΑΚΑΛΑΚΗΣ
|
1983-1990
|
19
|
ΠΑΡΑΣΧΟΣ ΓΚΑΒΑΚΗΣ
από τη Συδινή
|
1990- ΜΑΡΤΙΟΣ 2015
|
